మరణించి ఇన్నాళ్లయినా, మరణించని వారిలో శ్రీశ్రీ ఒకరు.

శ్రీశ్రీ జనంలోనే కాదు, తన విమర్శకుల్లో కూడా వున్నాడు. మెచ్చుకునే వాళ్ల వల్లనే కాదు,  విమర్శకుల వల్ల కూడా వున్నాడు. విమర్శలకు ఆస్కారం లేకపోతే దేవుడయ్యే వాడు. పెద్దల పండుగ నాడు తనకూ ఒక నైవేద్యం పెట్టి, మన పని మనం చూసుకునే వాళ్లం.

శ్రీశ్రీ మీద విమర్శలున్నాయి. విమర్శలకు తగినంత సరుకు తానే చక్కగా పళ్లెంలో సర్ది సరఫరా చేశాడు.

ఒకటి కాదు రెండు కాదు, చాల వాటికి ఇప్పటికీ తనే రెఫరెన్స్ పాయింట్.

ఎందుకు మొదలయ్యిందో గాని, ‘ముఖపుస్తకం’లో ఇటీవలొక ‘మహా’ దుమారం చెలరేగింది. ఇంకా రేగుతూనే వుంది. అంత రిలవెంట్ శ్రీశ్రీ, ఇప్పటికీ.

దుమారం కేవలం శ్రీశ్రీకి పరిమితం కాదు, జనరల్ గా కమ్యూనిజానికి సంబంధించినది కూడా… అని…  రాను రాను పొగమంచు తొలగి దృశ్యం స్పష్టమవుతున్నది. జరగాల్సిన మరో గ్రేట్ డిబేట్ కు శ్రీశ్రీ తో శ్రీకారం. తెలీడం లేదూ అతడెంత రిలవెంటో.

‘నిప్పులు చిమ్ముకుంటూ
నింగికి నేనెగిరిపోతే
నిబిడాశ్చర్యంతో వీరే
నెత్తురు కక్కుకుంటూ
నేలకు నే రాలిపోతే
నిర్దాక్షిణ్యంగా వీరే.’

వీరంటే ఎవరు? మనమే. నేనూ, నువ్వూ!

మన లోని నిబిడాశ్చర్య, నిర్దాక్షిణ్యాలే.  

***

శ్రీశ్రీ మహాకవి ఔనా కాదా అనేది మరీ నాసిరకం చర్చ. ఉన్న వస్తువుకు ఏం పేరు పెడదాం అనే చర్చ.

తన కాలం మీద, తదనంతర కాలం మీద మరెవరి కన్న ఎక్కువ ప్రభావం నెరపిన కవి శ్రీశ్రీ.

ప్రభావం కవితా రీతికి, శైలికి, జీవన వైఖరికి… అన్ని కవితా పార్శ్వాలకు సంబంధించినది.

సాహిత్యంలో తన కాలాన్ని నడిపించి, తదనంతర కాలానికి (అత్యధికులకు) నమూనా అయ్యాడు గనుకనే శ్రీశ్రీ మహాకవి. అది పదవి కాదు. పాలకులిచ్చిన బిరుదు కాదు. కాలం అతడినలా గుర్తు పెట్టుకుంది.

ఒకాయన్ని నడ్డిముక్కు సుబ్బారావు అంటాం. అది వాళ్లమ్మ నాన్న పెట్టిన పేరు కాదు. పదవి కాదు. మునుపు విజయవాడలో లాగ వీధికి వంద మంది సుబ్బారావులున్న చోట మిగిలిన సుబ్బారావుల్నించి వేరుచేసి చెప్పడానికి పనికొచ్చిన ఒక మాట.

అప్పటి కమ్యూనిస్టు పార్టీ వాళ్లు… నే చదివినది జ్ఞాపకమున్నంత వరకు, నాటి సిపిఐ నేత చండ్ర రాజేశ్వర రావు శ్రీశ్రీని మహాకవి అని ప్రస్తావించారు.

చాల మంది కోసం చాల మంది ‘మహా’ ప్రయోగం చేశారు. విశ్వనాథ సత్యనారాయణ, సి నారాయణ రెడ్డి…. ఇలా చాల మందిని ఆ పీట వేసి కూర్చోబెట్టారు. ఆ పదం… పదవి కాదు… పదం… శ్రీశ్రీ కి అతుక్కుపోయింది, అచ్చం పక్కింటి సుబ్బారావుకు నడ్డిముక్కు అతుక్కుపోయినట్టే.

‘మహా’ అనే మాట ఇది రాస్తున్న నాక్కూడా ఇష్టం లేదు. నా కారణం వేరు. మహా కవి, మహా పండితుడు అనే మాటలు మెగా లేదా మెటా న్యారేటివ్ (మహా కథనం) లకు కుదురుతుంది. తదనంతరం రూపొందాల్సిన చైతన్యానికి ‘మహాకథనం’ అడ్డంకి అవుతుంది. ప్రతి మహా కథనం మనుషుల మెదళ్ళ మీద ఒక దెయ్యపు భారమై కూర్ఫుంటుంది.  

(more…)